„Paštrovske isprave“
U subotu, 7. septembra u 21 sat na Trgu između crkava u budvanskom Starom gradu u okviru 3. književnog festivala “Ćirilicom” o Paštrovskim ispravama, korpusu dokumenata nastalih na prostoru Paštrovića u periodu od XIV do XIX vijeka, govoriće prof. dr Jelica Stojanović i prof. dr Miodrag Jovanović.
Paštrovske isprave su vrijedan izvor za političku, etničku, kulturnu i jezičku istoriju Paštrovića.
O Paštrovićima su pisali brojni istraživači, a paštrovske isprave već su postale prepoznatljive kao dokumenti specifičnoga formulara i karakteristika.
Pored pojedinačno objavljenih paštrovskih isprava u raznim časopisima i različitim povodima, objavljene su tri posebne zbirke: Paštrovske isprave XVI-XVIII vijeka, pod uredništvom Ivana Božića, Branka Pavićevića i Ilije Sindika, Cetinje, 1959. u izdanju Državnog arhiva Crne Gore;
Paštrovske isprave, knj. 2, priređivača Jovana Bojovića, Miroslava Luketića i Božidara Šekularca, Budva, 1990. godine u izdanju Istorijskog arhiva Budve, te Paštrovske isprave, knj. 3, priređivača B. Šekularca, Petrovac na moru, 1999. godine.
U pripremi je i četvrta zbirka Paštrovskih isprava koju će urediti prof. dr Jelica Stojanović.
Sve što je objavljeno predstavlja samo mali dio sačuvane građe.
Gotovo da nema nijednoga poznatog arhiva na prostoru bivše SFRJ u kojem se ne nalaze dokumenta iz Paštrovića - u Sarajevu, Zagrebu, Zadru, Beogradu...
Većina isprava nastala je u samim Paštrovićima, bilo da su sačuvane u originalu, bilo da su prevedene na talijanski jezik, i različite su sadržine.
Zanimljivo je da se najviše isprava odnosi na Manastir Gradište, zatim Praskvicu, Reževiće, Crkvu Sv. Ilije na Kastiu, te na opšte stanje u Paštrovićima i njihov odnos sa susjedima.
Opšta karakteristika paštrovskih isprava kao pravnih akata jeste postojanost njihovog formulara koji se zadržao kroz više vjekova, tako da se gotovo može govoriti o njegovom specifičnom prepoznatljivom obliku i o posebnoj paštrovskoj kancelariji.
Svi dokumenti u zbirkama pisani su na papiru različite provenijencije.
Pisari su bili, uglavnom, kaluđeri ili ovlašćeni od paštrovskoga Zbora notari pod nazivom „kanzalijeri“.
Što se jezika ćiriličnih isprava tiče, narodni jezik je čistiji što je dokument stariji.
